Hầu hết chúng ta đều trải qua những đêm trằn trọc, khó ngủ. Căng thẳng, chuyến đi xa, bệnh tật hoặc những thay đổi đột ngột trong cuộc sống đều có thể là nguyên nhân. Tuy nhiên, nếu tình trạng mất ngủ kéo dài, khiến bạn mệt mỏi triền miên vào ban ngày, rất có thể bạn đang phải đối mặt với rối loạn giấc ngủ. Vậy rối loạn giấc ngủ là gì? Làm thế nào để nhận biết và điều trị hiệu quả? Hãy cùng chuamatngu.vn tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.
Rối Loạn Giấc Ngủ là gì? Tác Hại Khôn Lường
Rối loạn giấc ngủ là thuật ngữ chung chỉ các tình trạng gây khó khăn cho giấc ngủ, ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe thể chất và tinh thần, làm giảm chất lượng cuộc sống. Có rất nhiều dạng rối loạn giấc ngủ khác nhau, được phân loại dựa trên nguyên nhân, triệu chứng và mức độ ảnh hưởng. Dưới đây là một số dạng rối loạn giấc ngủ phổ biến:
- Mất ngủ: Khó đi vào giấc ngủ, ngủ không sâu giấc, hay tỉnh dậy giữa đêm và khó ngủ lại.
- Ngưng thở khi ngủ: Nhịp thở bị gián đoạn trong khi ngủ, có thể ngừng thở hoàn toàn hoặc thở yếu trong khoảng 10-30 giây, lặp lại nhiều lần.
- Hội chứng chân không yên (RLS – Restless Legs Syndrome): Còn được gọi là bệnh Willis-Ekbom, gây cảm giác khó chịu, bồn chồn ở chân, thôi thúc phải cử động chân khi ngủ.
- Chứng ngủ rũ (Narcolepsy): Buồn ngủ quá mức vào ban ngày, có thể ngủ gật bất chợt ở bất kỳ đâu, bất kỳ lúc nào.
- Rối loạn giấc ngủ kịch phát (Parasomnias): Gây ra các hành vi bất thường khi ngủ như mộng du, nói mớ, ác mộng, đái dầm, nghiến răng.
Nhận Biết Dấu Hiệu Cảnh Báo Rối Loạn Giấc Ngủ
Dấu hiệu và triệu chứng của bệnh rối loạn giấc ngủ
Triệu chứng rối loạn giấc ngủ rất đa dạng, tùy thuộc vào từng loại rối loạn, nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng. Tuy nhiên, một số dấu hiệu cảnh báo chung bao gồm:
- Khó ngủ, trằn trọc.
- Mệt mỏi, uể oải vào ban ngày.
- Buồn ngủ không kiểm soát, muốn ngủ ngắn vào ban ngày.
- Thức giấc nhiều lần trong đêm.
- Khó thở khi ngủ.
- Cảm giác bồn chồn, muốn cử động chân tay khi ngủ.
- Hành vi bất thường khi ngủ (mộng du, nói mớ…).
- Thay đổi giờ giấc ngủ thất thường.
- Cáu gắt, lo âu, căng thẳng.
- Khó tập trung, giảm hiệu suất làm việc.
- Trầm cảm.
- Tăng cân.
Nếu bạn gặp phải những triệu chứng này, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Lưu ý rằng các triệu chứng trên cũng có thể là dấu hiệu của các bệnh lý khác.
Khi Nào Cần Đến Gặp Bác Sĩ?
Hãy tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay nếu:
- Triệu chứng rối loạn giấc ngủ kéo dài hoặc ngày càng nặng.
- Buồn ngủ ban ngày ảnh hưởng nghiêm trọng đến công việc và cuộc sống.
- Bạn được người thân cho biết mình thở hổn hển, ngáy to, ngừng thở khi ngủ.
- Ngủ gật ở những thời điểm không phù hợp (khi đang làm việc, nói chuyện, lái xe…).
Đâu Là Nguyên Nhân Gây Ra Rối Loạn Giấc Ngủ?
Rối loạn giấc ngủ có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau:
Dị ứng và các vấn đề hô hấp: Dị ứng, cảm lạnh, viêm nhiễm đường hô hấp khiến bạn khó thở, nghẹt mũi, ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Tiểu đêm: Thức giấc nhiều lần để đi tiểu làm gián đoạn giấc ngủ. Nguyên nhân có thể do mất cân bằng nội tiết tố hoặc các bệnh lý về đường tiết niệu. Nếu tiểu đêm kèm theo đau hoặc tiểu ra máu, cần đi khám bác sĩ ngay.
Nguyên nhân gây rối loạn giấc ngủ
Đau mãn tính: Các cơn đau dai dẳng do viêm khớp, đau cơ xơ hóa, đau lưng, đau đầu… khiến bạn khó ngủ, dễ tỉnh giấc. Ngược lại, rối loạn giấc ngủ cũng có thể làm trầm trọng thêm các cơn đau mãn tính.
Ai Dễ Mắc Rối Loạn Giấc Ngủ?
Rối loạn giấc ngủ là vấn đề phổ biến ở mọi lứa tuổi, cả nam và nữ, nhưng phụ nữ có xu hướng dễ mắc hơn. Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc rối loạn giấc ngủ bao gồm:
Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh rối loạn giấc ngủ
- Yếu tố di truyền: Một số loại rối loạn giấc ngủ như hội chứng chân không yên, ngưng thở khi ngủ, chứng ngủ rũ có thể di truyền.
- Lịch trình ngủ thất thường: Người làm việc theo ca, thường xuyên di chuyển qua nhiều múi giờ dễ gặp vấn đề về giấc ngủ.
- Lối sống không lành mạnh: Lạm dụng caffeine, hút thuốc lá, ít vận động, căng thẳng kéo dài đều góp phần gây rối loạn giấc ngủ.
- Tuổi tác: Người lớn tuổi thường gặp các vấn đề về giấc ngủ nhiều hơn.
Chẩn Đoán và Điều Trị Rối Loạn Giấc Ngủ
Để chẩn đoán rối loạn giấc ngủ, bác sĩ sẽ khám tổng quát, hỏi về triệu chứng và tiền sử bệnh. Một số xét nghiệm chuyên sâu có thể được chỉ định:
- Đo đa ký giấc ngủ (PSG – Polysomnography): Theo dõi các chỉ số như nồng độ oxy trong máu, chuyển động cơ thể, sóng não khi ngủ.
- Điện não đồ (EEG – Electroencephalography): Đánh giá hoạt động điện não.
- Kiểm tra giấc ngủ ngắn ban ngày (MSLT – Multiple Sleep Latency Test): Chẩn đoán chứng ngủ rũ.
Phương pháp điều trị phụ thuộc vào loại rối loạn, mức độ nghiêm trọng và tình trạng sức khỏe tổng thể. Một số trường hợp chỉ cần điều chỉnh lối sống, thói quen ngủ. Các phương pháp điều trị y khoa bao gồm:
- Thuốc ngủ.
- Melatonin.
- Thuốc điều trị các bệnh lý gây rối loạn giấc ngủ (thuốc dị ứng, thuốc cảm…).
- Máy thở, phẫu thuật (điều trị ngưng thở khi ngủ).
- Máng chống nghiến răng.
Bí Quyết Cho Giấc Ngủ Ngon, Xua Tan Rối Loạn Giấc Ngủ
Thói quen ngủ lành mạnh giúp kiểm soát rối loạn giấc ngủ
Thay đổi lối sống và thói quen ngủ có thể giúp cải thiện đáng kể chất lượng giấc ngủ:
- Tối ưu môi trường ngủ: Phòng ngủ yên tĩnh, tối, thoáng mát. Sử dụng nút bịt tai, mặt nạ ngủ nếu cần.
- Thư giãn trước khi ngủ: Tránh suy nghĩ tiêu cực, lo lắng. Lập danh sách việc cần làm vào buổi tối. Tắm nước ấm, nghe nhạc nhẹ, đọc sách. Thực hành các bài tập thư giãn, thiền định.
- Giường ngủ chỉ dành cho việc ngủ: Không xem tivi, làm việc, ăn uống trên giường.
- Thiết lập giờ giấc ngủ đều đặn: Đi ngủ và thức dậy đúng giờ, kể cả ngày nghỉ.
- Không nhìn đồng hồ khi khó ngủ: Nếu không thể ngủ sau 20 phút, hãy ra khỏi giường và làm việc khác cho đến khi buồn ngủ.
- Hạn chế ngủ trưa: Ngủ trưa không quá 30 phút, không ngủ trưa sau 3 giờ chiều.
- Tránh chất kích thích: Hạn chế caffeine, rượu bia, thuốc lá trước khi ngủ. Không ăn quá no trước khi ngủ.
- Tập thể dục đều đặn: Vận động thường xuyên tốt cho giấc ngủ, nhưng tránh tập luyện gắng sức gần giờ đi ngủ.
Về chuamatngu.vn – Blog Chữa Mất Ngủ:
Chuamatngu.vn là website chuyên cung cấp kiến thức và giải pháp toàn diện về giấc ngủ, giúp bạn hiểu rõ hơn về các vấn đề liên quan đến giấc ngủ, từ nguyên nhân, triệu chứng đến các phương pháp điều trị hiệu quả và bí quyết cho giấc ngủ ngon. Chúng tôi cam kết mang đến nguồn thông tin uy tín, chất lượng, được kiểm duyệt bởi các chuyên gia, hỗ trợ bạn tìm lại giấc ngủ ngon và cải thiện sức khỏe tổng thể. Liên hệ với chúng tôi qua hotline 0931 567 890, email [email protected] hoặc ghé thăm văn phòng tại Số 28, Đường Lê Lợi, Phường 3, Quận 5, TP Hồ Chí Minh, Việt Nam để được tư vấn trực tiếp.
