Nếu bạn đã từng trải qua tình trạng thức dậy mà không thể cử động hay đang trong một giấc mơ nhưng cảm thấy như đã tỉnh, bạn sẽ hiểu sự bối rối và lo lắng mà hiện tượng này mang lại. Bạn có biết rằng tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến tinh thần của bạn mà còn có thể gây ra một số vấn đề sức khỏe? Hãy cùng tìm hiểu về hiện tượng ngủ không dậy được, gồm nguyên nhân, triệu chứng và cách khắc phục.
1. Hiện Tượng Ngủ Không Dậy Được Là Gì?
Hiện tượng ngủ không dậy được có thể xuất hiện dưới hai hình thức chính: liệt trong giấc ngủ (sleep paralysis) và thức tỉnh giả (false awakening). Điều thú vị là cả hai tình trạng này thường xảy ra trong giai đoạn giấc ngủ REM, khi não bộ hoạt động mạnh mẽ nhưng cơ thể lại không thể di chuyển.
1.1. Liệt Trong Giấc Ngủ
Liệt trong giấc ngủ thường được gọi là “bóng đè”, là cảm giác không thể cử động hay phát ra tiếng nói khi bạn đã tỉnh táo. Mặc dù đôi khi bạn có thể cảm thấy xung quanh, nhưng cơ thể lại không nghe theo ý muốn của bạn. Nhiều người miêu tả cảm giác như bị một lực vô hình giữ chặt, không thể kháng cự.
Người trải nghiệm sẽ bị kẹt trong một trạng thái nửa tỉnh nửa mơ, có thể cảm thấy nghẹt thở hoặc nghe thấy âm thanh lạ. Thời gian kéo dài của hiện tượng này có thể từ vài giây đến vài phút, thường kết thúc khi có ai đó đánh thức hoặc gọi tên.
Liệt trong giấc ngủ thường có những triệu chứng như:
- Không thể di chuyển mặc dù đang tỉnh táo.
- Cảm giác áp lực ở lồng ngực, giống như có ai đó đè lên.
- Ảo giác về sự nguy hiểm trong không gian xung quanh.
1.2. Thức Tỉnh Giả
Hiện tượng ngủ không dậy được do thức tỉnh giả
Thức tỉnh giả là trạng thái bạn tưởng mình đã thức dậy nhưng thực sự vẫn còn trong giấc ngủ. Tình trạng này rất giống với liệt trong giấc ngủ, nhưng bạn có thể cảm thấy tự do di chuyển trong giấc mơ mà không bị hạn chế.
Thức dậy trong trạng thái giả có thể khiến bạn tưởng rằng mình đã thực hiện những hoạt động như vệ sinh cá nhân hay bắt đầu một ngày mới, nhưng thực chất bạn vẫn chưa thực sự tỉnh.
2. Khi Nào Hiện Tượng Ngủ Không Dậy Được Xảy Ra?
Chứng liệt trong giấc ngủ chủ yếu xảy ra giữa lúc chuyển đổi từ giấc ngủ sang thức dậy, thường xuất hiện khi bạn vừa mới chìm vào giấc ngủ hoặc sắp rời bỏ nó. Tương tự, thức tỉnh giả có thể xảy ra khi bạn đang trong quá trình chuyển từ giấc ngủ sang trạng thái tỉnh. Cảm giác lo lắng và bối rối có thể xuất hiện khi bạn không chắc mình đang ở trạng thái nào.
3. Ngủ Không Dậy Được Có Nguy Hiểm Không?
Ngủ không dậy được có nguy hiểm không?
Nhìn chung, cả liệt trong giấc ngủ và thức tỉnh giả không ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất. Tuy nhiên, chúng có thể gây ra cảm giác lo lắng, khó chịu và tác động tiêu cực đến chất lượng giấc ngủ của bạn. Một số người có thể trải nghiệm chúng nhiều lần, gây ra sự bất an và gia tăng khả năng khó ngủ.
4. Nguyên Nhân Gây Nên Hiện Tượng Ngủ Không Dậy Được
Dưới đây là một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ hiện tượng này:
- Rối loạn giấc ngủ như ngưng thở khi ngủ và mất ngủ kinh niên.
- Lo âu và stress.
- Thay đổi lối sống như làm việc ca đêm hoặc đi du lịch thường xuyên.
- Tiền sử gia đình có người mắc chứng liệt khi ngủ.
- Uống nhiều rượu hoặc sử dụng chất kích thích trước khi ngủ.
Những rối loạn này có thể tạo ra một môi trường không thuận lợi cho giấc ngủ, dẫn đến tình trạng này.
5. Cách Khắc Phục Tình Trạng Ngủ Không Dậy Được
Cách khắc phục ngủ không dậy được
Nếu bạn cảm thấy bị ảnh hưởng bởi hiện tượng này, hãy thử áp dụng một số biện pháp sau:
- Đảm bảo ngủ đủ từ 7 đến 9 tiếng mỗi đêm.
- Thiết lập thói quen ngủ và thức dậy đều đặn.
- Tạo môi trường ngủ yên tĩnh, tối và thoải mái.
- Thực hiện các hoạt động thư giãn trước khi đi ngủ như đọc sách hoặc nghe nhạc.
- Giới hạn việc tiếp xúc với thiết bị điện tử ít nhất 30 phút trước khi đi ngủ.
- Tránh các thực phẩm nặng hoặc chất kích thích ngay trước giờ ngủ.
Khi Nào Bạn Nên Đi Khám?
Nếu tình trạng ngủ không dậy được xảy ra thường xuyên và gây ra những lo lắng hoặc khó chịu trong cuộc sống hàng ngày, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ. Điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn cảm thấy thiếu năng lượng hay gặp khó khăn trong việc tập trung.
Tìm hiểu về hiện tượng ngủ không dậy được có thể giúp bạn nhận diện và xử lý trạng thái này hiệu quả hơn. Chú ý đến giấc ngủ và thói quen hàng ngày có thể giúp bạn cải thiện cả chất lượng giấc ngủ cũng như sức khỏe tinh thần của mình. Hãy đến với chuamatngu.vn để tìm hiểu thêm về cách cải thiện giấc ngủ của bạn!
