Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng đã từng chứng kiến khoảnh khắc mà con trẻ bất ngờ tỉnh dậy trong nỗi sợ hãi tột độ, khóc thét và hoảng loạn. Điều này không chỉ làm cha mẹ hoang mang mà còn khiến họ bối rối không biết nên xử lý như thế nào. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về giấc ngủ kinh hoàng ở trẻ nhỏ, các triệu chứng, nguyên nhân, và những phương pháp giúp cải thiện tình hình.
1. Giấc ngủ kinh hoàng là gì?
Giấc ngủ kinh hoàng (night terror) là hiện tượng xảy ra trong giai đoạn ngủ sâu, thường trong khoảng thời gian từ 2 đến 3 tiếng sau khi trẻ bắt đầu ngủ. Đặc điểm của tình trạng này bao gồm:
- Trẻ khóc thét, biểu hiện sợ hãi tột độ.
- Trẻ thường có hành động đấm đá hoặc giãy giụa.
- Có thể ngồi dậy hoặc chạy ra khỏi giường, với cơ thể nóng bừng, nhịp tim và nhịp thở tăng tốc, nhưng lại không nhận thức rõ môi trường xung quanh.
Điều đặc biệt là mặc dù trẻ có thể mở mắt, nhưng khó có thể đánh thức chúng, và sáng hôm sau trẻ không nhớ gì về sự cố này. Thời gian của giấc ngủ kinh hoàng có thể kéo dài từ vài phút đến nửa giờ, thường gặp ở trẻ từ 3 đến 12 tuổi.
Trẻ đang ngủ hoảng sợ
2. Giấc ngủ kinh hoàng và cơn ác mộng: Sự khác nhau
Giấc ngủ kinh hoàng và cơn ác mộng (nightmare) là hai tình trạng hoàn toàn khác nhau. Giấc ngủ kinh hoàng thường diễn ra vào giai đoạn ngủ chậm (NREM), trong khi cơn ác mộng lại xuất hiện trong giai đoạn ngủ nhanh (REM) và thường xảy ra gần sáng. Dưới đây là một số điểm khác biệt:
| Giấc ngủ kinh hoàng | Cơn ác mộng |
|---|---|
| Xuất hiện 2-3 tiếng sau khi ngủ. | Xảy ra trong giai đoạn REM, thường gần sáng. |
| Không thể đánh thức trẻ. | Có thể đánh thức trẻ. |
| Trẻ không nhớ gì sau khi thức dậy. | Trẻ có thể kể lại nội dung giấc mơ. |
So sánh giấc ngủ kinh hoàng và cơn ác mộng
3. Nguyên nhân gây ra giấc ngủ kinh hoàng
Mặc dù nguyên nhân chính xác của giấc ngủ kinh hoàng chưa được xác định, nhưng một số yếu tố được cho là có thể góp phần thúc đẩy tình trạng này, bao gồm:
- Thiếu ngủ, mệt mỏi.
- Căng thẳng hoặc lo âu.
- Một số loại bệnh (như sốt, hội chứng chân không yên, hội chứng ngưng thở khi ngủ).
- Tiền sử gia đình có người từng trải qua giấc ngủ kinh hoàng.
4. Khi nào cần đưa trẻ gặp bác sĩ?
Nếu trẻ gặp phải tình trạng này lần đầu, điều cần làm là xác định xem liệu có phải do một căn bệnh cấp tính như nhiễm trùng thần kinh trung ương hoặc động kinh gây ra hay không. Nếu có các triệu chứng bất thường kèm theo, bạn nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay lập tức.
Nếu giấc ngủ kinh hoàng chỉ xảy ra từ 1-2 lần mỗi tháng, không cần điều trị. Thông thường, tình trạng này sẽ cải thiện khi trẻ khoảng 6 tuổi và sẽ hết hẳn khi trẻ đến tuổi dậy thì.
Tuy nhiên, nếu trẻ gặp tình trạng này thường xuyên hơn, gián đoạn giấc ngủ của trẻ và gia đình, hay có các hành động gây tổn thương, bạn nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị.
Cần đưa trẻ gặp bác sĩ
5. Cách xử trí khi trẻ gặp giấc ngủ kinh hoàng
Khi trẻ gặp phải giấc ngủ kinh hoàng, điều quan trọng là bạn cần giữ bình tĩnh và không cố đánh thức trẻ. Đây là một số phương pháp bạn cần chú ý:
- Không lay người hay vỗ vào trẻ để đánh thức, vì điều này có thể khiến trẻ cảm thấy sợ hãi hơn.
- Dọn dẹp không gian xung quanh trẻ khỏi các vật dụng nguy hiểm (bàn ghế, đồ chơi…) để tránh chấn thương khi trẻ giãy giụa.
- Nên để khoảng không gian đủ rộng cho trẻ có thể nằm và xoay chuyển thoải mái.
6. Biện pháp phòng ngừa giấc ngủ kinh hoàng
Một số nghiên cứu cho thấy nếu bạn nhận biết được thời điểm trẻ có khả năng gặp tình trạng này trong đêm, bạn có thể thử cách đánh thức trẻ 30 phút trước khi xảy ra để giảm thiểu tình trạng.
Phương pháp giảm thiểu giấc ngủ kinh hoàng
Ngoài ra, có thể áp dụng một số phương pháp hỗ trợ như:
- Đảm bảo trẻ có được giấc ngủ đủ và đúng giờ. Trẻ từ 3-5 tuổi cần ngủ khoảng 10-13 tiếng/ngày (bao gồm giấc trưa).
- Thiết lập thời gian ngủ cụ thể để trẻ dễ tuân thủ.
- Tạo môi trường yên tĩnh và tối cho trẻ ngủ, có thể sử dụng đèn ngủ nếu trẻ sợ tối.
- Tránh để trẻ tiếp xúc với các thiết bị điện tử (như TV, điện thoại) trước giờ ngủ.
Hy vọng rằng qua bài viết này, các bậc phụ huynh sẽ có cái nhìn rõ hơn về giấc ngủ kinh hoàng ở trẻ, giúp bạn bình tĩnh hơn trong việc xử trí khi gặp tình trạng này. Để có thêm thông tin chi tiết và nhiều bài viết bổ ích khác, hãy truy cập chuamatngu.vn.
